Najczęściej zadawane pytania
Mieszaniny żywieniowe dostarcza mi apteka. Chcę pojechać na dwutygodniowe wakacje w miejsce gdzie nie ma lodówki. Czy jest na to jakieś wyjście ?
W tej sytuacji istnieje możliwość zamiany mieszaniny żywieniowej na mieszaninę przemysłową. Należy wybrać mieszaninę o jak najbardziej zbliżonym składzie do mieszaniny przyjmowanej. W razie potrzeby należy ją wzbogacić w odpowiednie ilości elektrolitów lub/i płynów Przeliczeń powinien dokonać lekarz lub farmaceuta.
Po zakończeniu toczenia mieszaniny robi mi się słabo i kręci mi się w głowie. Potem przechodzi. Co to może być?
W trakcie toczenia mieszaniny wydzielana jest insulina, która odgrywa istotną rolę w metabolizmie glukozy. Po nagłym zakończeniu toczenia mieszaniny żywieniowej jej poziom jest wciąż wysoki, przy jednoczesnym odłączeniu źródła glukozy. Może być to powodem hipoglikemii, czyli obniżenia cukru we krwi. Objawami hipoglikemii są: ogólne osłabienie, drżenie mięśni, uczucie niepokoju, uczucie mrowienia skóry twarzy, pocenie się.
Dlatego ok. 30 min przed zakończeniem toczenia mieszaniny należy znacznie zwolnić tempo jej podawania. Pozwoli to na spadek poziomu insuliny i po zakończeniu toczenia mieszaniny objawy te nie powinny mieć miejsca.
Innym wytłumaczeniem takiej sytuacji jest zbyt szybkie toczenie mieszaniny. Po nagłym jej zakończeniu poziom insuliny jest wysoki i dochodzi do hipoglikemii. Jeżeli zdarzy się taka sytuacja można zjeść cukierka i w przyszłości przestrzegać odpowiednio powolnego tempa przetaczania mieszaniny.
Po zakończeniu toczenia mieszaniny mam uczucie mrowienia twarzy. Co to może być?
W trakcie toczenia mieszaniny wydzielana jest insulina, która odgrywa istotną rolę w metabolizmie glukozy. Po nagłym zakończeniu toczenia mieszaniny żywieniowej jej poziom jest wciąż wysoki, przy jednoczesnym odłączeniu źródła glukozy. Może być to powodem hipoglikemii, czyli obniżenia cukru we krwi. Objawami hipoglikemii są: ogólne osłabienie, drżenie mięśni, uczucie niepokoju, uczucie mrowienia skóry twarzy, pocenie się.
Dlatego ok. 30 min przed zakończeniem toczenia mieszaniny należy znacznie zwolnić tempo jej podawania. Pozwoli to na spadek poziomu insuliny i po zakończeniu toczenia mieszaniny objawy te nie powinny mieć miejsca.
Innym wytłumaczeniem takiej sytuacji jest zbyt szybkie toczenie mieszaniny. Po nagłym jej zakończeniu poziom insuliny jest wysoki i dochodzi do hipoglikemii. Jeżeli zdarzy się taka sytuacja można zjeść cukierka i w przyszłości przestrzegać odpowiednio powolnego tempa przetaczania mieszaniny.
Dlaczego muszę przyjmować inhibitory pompy protonowej?
W jelicie wytwarzane są m. in. takie hormony jak sekretyna i wazoaktywny peptyd jelitowy (VIP), których zadaniem jest m. in. hamowanie wytwarzania soku żołądkowego przez komórki żołądka. Dlatego w sytuacji resekcji jelita wytwarzanie w/w hormonów jest zaburzone i następuje wzmożone wydzielanie soku żołądkowego. Jeśli część jelita wytwarzająca te hormony jest zachowana i prawidłowo funkcjonuje nie ma potrzeby podawania środków hamujących wydzielanie soku żołądkowego.
Sekretyna jest peptydowym hormonem wydzielanym przez błonę śluzową jelita cienkiego, głównie dwunastnicy, Bodźcem do jej wydzielania jest kwaśne pH treści żołądkowej. Hamuje wydzielanie kwasu żołądkowego, zwiększa natomiast wydzielania żółci, soku jelitowego oraz soku trzustkowego o dużej zawartości wodorowęglanów. Jednocześnie hamuje perystaltykę żołądka i jelit.
Wazoaktywny peptyd jelitowy jest również hormonem peptydowym. Jest produkowany w jelitach , trzustce, również pod wpływem napływu zakwaszonej treści pokarmowej z żołądka do dwunastnicy. Do jego zadań należy: rozszerzanie naczyń krwionośnych, hamowanie motoryki żołądka i wytwarzania soku żołądkowego, pobudzenie wydzielania przez trzustkę płynu o wysokiej zawartości wodorowęglanów oraz potęguje działanie hormonu cholecystokininy.
Dlaczego po wypiciu niewielkiej ilości wody znacząco zwiększa się wydzielanie ze stomii?
Na mechanizm zwiększonego wydzielania ze stomii składa się kilka przyczyn.
- W przypadku wyłonienia stomii na jelicie cienkim dochodzi do utraty funkcji, którą pełniło wcześniej jelito grube czyli wchłanianie wody oraz elektrolitów. Woda wraz z elektrolitami w zwiększonej ilości są wydzielane przez stomię.
- W odpowiedzi na jedzenie układ pokarmowy produkuje ok 4 litrów wydzielin (ślina, sok żołądkowy, soki trzustkow0-żółciowe), które, w przypadku całego jelita cienkiego ulegają wchłonięciu, a w przypadku krótkiego jelita i stomii są tracone przez stomię. Im krótsze jelito lub im wyżej założona jest stomia – tym większe straty.
- Picie hipotonicznych płynów, do których należy woda, będzie powodowało rozcieńczenie sodu w świetle jelita i uzupełnianie go sodem z surowicy. Dojdzie do spadku sodu we krwi , co może być niebezpieczne dla życia. Jednocześnie będzie narastać pragnienie, które, jeśli będzie zaspokajane wodą, pogłębiać będzie straty wody i sodu przez stomię oraz coraz niższe stężenie sodu we krwi. Dlatego nie należy pić samej wody. Najlepiej ją posolić i dodać łyżeczkę cukru.
- Szybkie opróżnianie żołądka, które jest wynikiem braku substancji produkowanych w jelicie, będzie przyczyniało się do zwiększonych strat przez stomię. Należy jeść często i małe porcje.
Znalazłam się w innym szpitalu i personel pielęgniarski chce użyć cewnika do pobrania krwi i podaży kroplówki?
Obsługa cewnika centralnego objęta jest rygorystyczną procedurą, której celem jest niedopuszczenie do jego zakażenia. Ośrodki, w których prowadzone jest żywienie pozajelitowe posiadają wykwalifikowany zespół pielęgniarski, który wypracowuje swoje procedury opieki nad cewnikiem. W wielu szpitalach brak jest takich procedur, a nieumiejętna obsługa może doprowadzić do zakażenia cewnika, a w rezultacie do zakażenia krwi, co jest sytuacją zagrażającą życiu. Tylko pielęgniarki, które przeszły szkolenie z obsługi cewnika centralnego mogą go obsługiwać.
W gorące dni chce mi się pić, a lekarz zakazał mi picia. Co mam zrobić?
Zakaz picia zalecany jest pacjentom ze stomią, szczególnie jeśli wydzielanie ze stomii jest duże. Picie, nawet niewielkich ilości wody, pobudza wydzielanie ze stomii. Związane z tym straty wyniszczają organizm, a worek z mieszaniną żywieniową nie jest w stanie całkowicie skompensować tych strat. Zaczyna się błędne koło – im więcej płynów doustnych tym większe odwodnienie organizmu i tym większe pragnienie. Jedyną drogą, która może przerwać to błędne koło, to zaprzestanie podaży doustnej i zwiększenie podaży dożylnej. Należy również pamiętać, że odwodnienie wiąże się z uszkodzeniem nerek. U pacjentów oczekujących na operację przywrócenia ciągłości jelit, duże straty ze stomii będą odwlekać operację.
Koniecznie należy poinformować lekarza o zwiększonym pragnieniu i to on zleca dodatkowe płyny dożylne lub zwiększenie objętości mieszaniny żywieniowej.
W przypadku podaży doustnej płynów, nie należy pić czystej wody. Należy ją posolić i dodać łyżeczkę cukru.
Przyjmuję IPP w formie tabletek. Często czuję pieczenie, odbijanie i wymiotuję. W trakcie pobytu szpitalnego nie mam takich objawów, W szpitalu otrzymuję IPP dożylnie. Czy jest to jakoś ze sobą powiązane?
Najwyraźniej przyjmowana doustnie forma leku nie wchłania się, a tym samym nie działa. W takim wypadku, IPP również w warunkach domowych, powinno być stosowane w formie dożylnej. Nie wolno dodawać leku do mieszaniny żywieniowej ze względu na brak stabilności. Jednocześnie podaż dożylna (do cewnika) musi odbyć się po przeszkoleniu pacjenta przez personel pielęgniarski i farmaceutę. Szpital powinien mieć wypracowaną procedurę podaży IPP w warunkach domowych.
Dla wyjaśnienia – IPP to lek z grupy inhibitorów pompy protonowej mający na celu zahamowanie produkcji kwasu solnego w żołądku.
Czy IPP można zastąpić preparatem Helicid?
Zarówno IPP jak i Helicid należą do inhibitorów pompy protonowej, czyli grupy leków hamujących produkcję kwasu solnego w żołądku. Różnią się substancją czynną: w IPP jest nią pantoprazol, a w Helicid – omeprazol. Obydwa leki występują w postaci doustnej i dożylnej. Leki te można stosować zamiennie, pod pewnymi warunkami.
Jeżeli chodzi o formę zarówno doustną jak i dożylną, należy zwrócić uwagę na przyjmowanie dodatkowych leków. Helicid (omeprazol) wchodzi w interakcje z wieloma lekami. Jeśli przyjmują Państwo IPP i zostanie on zamieniony na Helicid, koniecznie należy skonsultować tą zmianę z farmaceutą lub lekarzem powiadamiając go o wszystkich innych przyjmowanych przez Państwa lekach.
Jeżeli chodzi o formę dożylną IPP i Helicid różnią się formą podania. IPP po rozpuszczeniu w 10 ml 0,9% NaCl można podać bezpośrednio do cewnika.
Formę dożylną Helicid podaje się we wlewie dożylnym przez 20-30 minut.
Po podaniu zarówno IPP jak i Helicidu koniecznie jest przepłukanie cewnika 0,9% NaCl przed podłączeniem mieszaniny żywieniowej. Dokładnych instrukcji o podaży obu form leków udziela farmaceuta.
Co to znaczy „duża żywieniówka”?
Pacjent żywiony pozajelitowo w warunkach domowych raz na kwartał musi mieć skontrolowane wyniki biochemiczne. Kontrola wyników biochemicznych ma na celu sprawdzenie czy przepisana mieszanina żywieniowa jest dla niego optymalna. W trakcie wizyty kontrolnej ,zgodnie z badaniami biochemicznymi, skład mieszaniny żywieniowej może ulec modyfikacji. W niektórych szpitalach badania, które należy zlecić nazywa się potocznie „dużą żywieniówką”. W jej skład wchodzą m. in następujące badania : morfologia krwi, gazometria, badania biochemiczne ( AspAT, ALAT, GGTP, bilirubina, cholesterol, triglicerydy, glukoza, kreatynina, eGFR, mocznik, albumina, białko całkowite, stężenia elektrolitów : Mg, Ca, K, P, Cl), badanie moczu.
Jak zbudowane jest jelito?
Jelita można podzielić na : jelito cienkie oraz jelito grube. W skład jelita cienkiego wchodzą: dwunastnica, jelito czcze oraz jelito kręte. Jelito cienki ma ok. 5 m długości.
W jelicie grubym możemy wyróżnić: jelito ślepe (kątnicę), okrężnicę oraz odbytnicę. Okrężnica składa się z części wstępującej, poprzecznej, zstępującej oraz esicy.
Żołądek oddzielony jest od dwunastnicy zastawką odźwiernika, która zapobiega cofaniu się treści pokarmowej z jelita cienkiego do żołądka. Z kolei koniec jelita cienkiego (jelito kręte), odseparowany jest od początku jelita grubego (kątnicy) zastawką okrężnicy zapobiegającą cofaniu się treści z jelita grubego do jelita cienkiego. Zastawka okrężnicy to inaczej zastawka krętniczo-kątnicza od części jelita które rozdziela, lub zastawka Bauhina.
Znajomość budowy i funkcji poszczególnych odcinków jelita ma duże znaczenie w przewidywaniu niedoboru składników pokarmowych w sytuacji wyłonienia stomii lub resekcji określonej części jelita.