Zachęcamy Państwa do zapoznania się z pracą Witkowski i in. opublikowanym w Nature Medicine.

Witkowski M, Nemet I, Alamri H, Wilcox J, Gupta N, Nimer N, Haghikia A, Li XS, Wu Y, Saha PP, Demuth I, König M, Steinhagen-Thiessen E, Cajka T, Fiehn O, Landmesser U, Tang WHW, Hazen SL. The artificial sweetener erythritol and cardiovascular event risk. Nat Med. 2023 Feb 27. doi: 10.1038/s41591-023-02223-9.

The artificial sweetener erythritol and cardiovascular event risk.

Erytrytol a choroby sercowo-naczyniowe.

Erytrytol jest jednym z wielu alkoholi cukrowych (poliolów), które są stosowane jako zamienniki cukru w żywności i napojach. W przeciwieństwie do cukru, erytrol ma niską wartość kaloryczną, nie podnosi poziomu cukru we krwi, nie prowadzi do próchnicy zębów, a do tej pory był uważany za bezpieczny. Dotychczasowe badania wskazywały na korzyści związane ze spożyciem tego słodzika, takie jak zmniejszenie przyrostu masy ciała, zmniejszenie spożycia energii. Bezpieczeństwo erytrytolu zostało ocenione w krótkoterminowych badaniach toksyczności na zwierzętach oraz na podstawie badań klinicznych z udziałem ludzi, przy spożyciu trwającym do 4 tygodni. Na podstawie tych badań, biorąc pod uwagę jego naturalne występowanie w żywności (choć na poziomie 1000-krotnie niższym niż w przypadku stosowania jako dodatek do żywności przetworzonej), erytrytol jest „ogólnie uznany za bezpieczny” zarówno przez UE, jak i amerykański FDA. Komitet Ekspertów WHO/FAO ds. Dodatków do Żywności nie określa nawet dopuszczalnego dziennego spożycia erytrytolu.

Jednak najnowsze badania podważają w pewnym stopniu to przekonanie. Witkowski i wsp. w opublikowanym w czasopiśmie Nature badaniu wykazali, że poziom erytrytolu w osoczu był silnie związany z incydentami sercowo-naczyniowymi jak zawał serca czy udar mózgu w ciągu 3 lat obserwacji. Związek ten był niezależny od innych ustalonych czynników ryzyka i był taki sam zarówno u kobiet, jak i mężczyzn, a także u młodych i starszych pacjentów.

Aby potwierdzić związek przyczynowy między erytrytolem a ryzykiem sercowo-naczyniowym badacze przeprowadzili dodatkowo badania in vitro i in vivo w celu zbadania potencjalnych mechanizmów takiego działania. Wykazano, że erytrytol ma znaczącą, zależną od dawki aktywność prozakrzepową. Co więcej, wykazano, że wypicie napoju słodzonego erytrytolem przez zdrowe osoby powodowało długotrwały wzrost stężenia erytrytolu w osoczu powyżej poziomu, który powodował zwiększoną aktywność prozakrzepową i który utrzymywał się przez ponad 2 dni.

Oczywiście warto pamiętać, ze jest to pierwsze takie badanie, które ma także ograniczenia (przede wszystkim jest badaniem obserwacyjnym, a nie klinicznym.). Nie przesądza więc ono o niekorzystnym działaniu erytrytolu. Wskazuje jednak, ze bezwzględnie konieczne są dalsze badania nad bezpieczeństwem tego słodzika, w tym ustalające jego bezpieczną dawkę, w szczególności sprawdzające wpływ erytrytolu na zdarzenia sercowo-naczyniowe.